Homilie voor de 5e zondag van de veertigdagentijd B

zaterdag 16/zondag 17 maart 2024    – Olmen/Wezel

lezingen: Jeremia 31,31-34        Hebreeën 5,7-9                Johannes 12,20-33

Broeders en zusters, ook vandaag was de tweede lezing van deze zondagsviering eerder kort, maar ze leert ons belangrijke aspecten van ons geloof in het oog te houden. De passage uit de Hebreeënbrief is een stukje uit een langere uitleg over de betekenis van Jezus Christus als hogepriester van het Nieuwe Verbond. Met Witte Donderdag beginnen we de instelling van dat Nieuwe Verbond te vieren door het herdenken van het Laatste Avondmaal. Op die avond heeft Jezus, vertellen ons de evangelisten, in de tuin van Gethsémane, op de Olijfberg, hartstochtelijk tot zijn Vader gebeden. Of zoals we zonet hoorden: In de dagen van zijn sterfelijk leven heeft Christus onder luid geroep en geween gebeden en smekingen opgedragen aan God die Hem uit de dood kon redden. Om zijn vroomheid is Hij verhoord.

Je zou bij een eerste, oppervlakkige beschouwing over die belangrijke dagen het besluit kunnen trekken: Jezus is toch gekruisigd, dus zijn gebed is niet verhoord. Maar dan verliezen we een belangrijk, ja fundamenteel, element van Jezus’ gebed uit het oog. Zoals we in het Onze Vader geleerd krijgen te bidden: “Uw wil geschiede”, zo bad Jezus ook zelf: “Niet mijn wil, maar uw wil.” En door het lijden te aanvaarden als consequentie van het volbrengen van Gods wil, toonde Jezus dat Hij zijn eigen wensen niet boven die van God stelde. In onze vertaling staat er “Om zijn vroomheid is Hij verhoord”. Je zou het ook zo kunnen vertalen: “Omdat Christus veel eerbied had voor God, heeft God naar zijn gebeden geluisterd.”

Hier komen we op een belangrijke vraag: is het gegeven dat onze gebeden aan God niet stipt volgens onze vragen worden uitgevoerd, een teken dat God niet naar ons geluisterd heeft? Is ons gebed een eisenpakket van een groep religieuze stakers, die in plaats van autobanden enkele kaarsen laten branden? Gaan wij met onze hakken in het zand totdat God ons heeft verhoord?

Of volgen we Jezus na in zijn fundamentele gebedshouding: uit grote eerbied en vroomheid voor God (wat men vroeger ook wel de “vreze des Heren” noemde), stond Hij open voor hoe God zijn gebed zou vervullen binnen zijn bedoelingen met de wereld. Als nieuwe hogepriester heeft Jezus een zekere vertrouwelijkheid met God, maar op geen enkel moment manipuleert Hij zijn hemelse Vader.

En, zo belijden we in elke zondagsviering: om zijn vroomheid is Christus verhoord: God heeft Hem namelijk op de derde dag uit de dood opgewekt. Uiteindelijk heeft het leven het laatste woord gekregen over Jezus’ zending en bestaan.

Een andere lange zin uit die lezing bleef bij mij een beetje wringen. Daarom heb ik er wat rond opgezocht en zoek ik graag samen met u uit wat er de betekenis van kan zijn voor ons geloofsleven vandaag.

Hoewel Christus Gods Zoon was, heeft Hij in de school van het lijden gehoorzaamheid geleerd; en toen Hij het einde had bereikt, is Hij voor allen die Hem gehoorzamen oorzaak geworden van eeuwig heil.

Ik neem er eerst weer een andere vertaling van dezelfde zinnen bij: Als je gehoorzaam wilt zijn aan God, dan hoort ook het lijden erbij. Zelfs Christus heeft dat moeten leren. Terwijl Hij de Zoon van God is!

De schrijver van de Hebreeënbrief stelt heel helder: Jezus Christus is de Zoon van God. En toch heeft deze mens dingen geleerd door zijn ervaringen midden onder ons. Het lijden hoort volgens de brief (en volgens andere grote religieuze stromingen) bij het menselijke bestaan. Het begint met geboortepijn en na een leven, soms van opeenvolgende vormen van lijden, eindigt ons leven vaak met verdriet, bij onszelf en niet minder bij de mensen die na ons verder leven.

De ultieme pijn bij Jezus was het verraad en de verlatenheid door zijn eigen apostelen, door zijn eigen volk, door de mensen die Hij zo veel liefhad. Doorheen het lijden ontdekte Hij dat ook Gods liefde zich niet pijnloos aan de wereld kan openbaren: om “ter wereld te komen” is een soort van geboorte nodig. En een geboorte is nooit zonder pijn, bij alle betrokken partijen. Aan het kruis, wanneer Jezus van de aarde omhoog geheven was, trok Hij allen tot Zich. Op dat moment worden hemel en aarde in een Nieuw Verbond met elkaar verbonden. Het Nieuwe Verbond wordt geboren met een doodskreet aan het kruis.

En daarom heeft God Christus alle eer gegeven in de hemel. God heeft Hem door die gehoorzaamheid aan de liefde tot de dood de hoogste eer. Letterlijk staat er zoiets als: daardoor heeft God Hem volmaakt gemaakt. En zo heeft God Christus, voor allen die Hem gehoorzamen, oorzaak geworden van redding. Als wij dus Christus gehoorzamen door het gebod van de liefde na te volgen, zullen wij net door Hem meegetrokken worden naar de Hemel.

Ook dat vieren we in de Goede Week, wanneer we herdenken wat Jezus heeft doorgemaakt en gezegd in de laatste dagen van zijn leven. En ook in deze eucharistieviering zullen, net zoals bij het Laatste Avondmaal, de gaven van brood en wijn voor ons het Lichaam en Bloed van Christus tegenwoordig stellen. Hij heeft ons van op het kruis naar zich toe getrokken, een beweging van liefde en redding. Als wij vandaag eten van dat brood, dan trekt Hij ons tot bij Zich in een als het ware Goddelijke omhelzing: ook in deze eucharistieviering komen we thuis bij God en krijgen we een voorsmaak van hoe het voor ons kan zijn als we voorbij dit leven bij Christus in het huis van zijn Hemelse Vader onze intrek mogen nemen. Zo groot is de liefde die God ons betoond heeft.