Homilie voor de 3e zondag in de veertigdagentijd B

zaterdag 2/zondag 3 maart 2024 – Zittaart/Meerhout/Rosselaar/Hulsen

lezingen: Exodus 20,1-17           1 Korintiërs 1,22-25         Johannes 2,13-25

De dwaasheid van God is wijzer dan de mensen en de zwakheid van God is sterker dan de mensen.

Broeders en zusters, misschien was het tussen de lange eerste lezing en de lange evangelielezing zonet maar een erg korte lezing, waar niet zo veel van is bijgebleven. Het zijn maar enkele zinnen uit de eerste brief van de heilige apostel Paulus aan de christenen van Korinthe… en toch is wat er in staat het middelpunt van ons christelijk geloof. Wij verkondigen een gekruisigde Christus. In veel kerken zie je een groot kruisbeeld met de stervende of gestorven Jezus eraan. Als we de kerk binnenkomen maken we een kruisteken met doopwater en wanneer de eucharistieviering begint tekenen we ons nogmaals met het teken van het kruis. Blijkbaar is dat iets belangrijks voor ons… maar staan we ook stil bij wat het betekent? Als we opkijken naar het kruis, zien we dan een zielige mens, Jezus, door zijn vrienden in de steek gelaten, door zijn volksgenoten uitgespuwd en bespuwd, door zijn God vergeten? Of zien we dan, zoals de honderdman het bij Jezus’ dood zegt: “waarlijk […] de Zoon van God”?

Wie hangt er volgens ons aan het kruis? Jezus? Of Jezus Christus, de veelgeliefde Zoon van God, zoals we vorige week in het evangelie van de gedaanteverandering op de berg Tabor de stem uit de hemel hoorden bevestigen. Die Christus, dat is het Griekse woord voor “gezalfde” is helemaal gezalfd met de heilige Geest. De evangelisten vertellen hoe na Jezus’ doopsel de heilige Geest zoals een duif op Hem neerdaalde en daar bleef. De heilige Geest heeft Jezus niet meer verlaten tot op het allerlaatste moment misschien. Johannes gebruikt, wanneer hij Jezus’ dood aan het kruis beschrijft, heel bewust de woorden: “en Hij gaf de geest/Geest”. Voor die evangelist was dat het moment, dat Lucas later uitgebreider zou beschrijven in wat we tegenwoordig voorlezen op Pinksteren.

Niet gewoon maar een mens dus, maar de Gezalfde, de Christus. En niemand minder dan dié sleutelfiguur werd aan het kruis genageld om er de schandelijkste en vernederendste dood te sterven. De dood van slaven en opstandelingen, van rovers en moordenaars, van misdadigers die de samenleving tot in haar fundamenten ondergraven. Daar hing Hij dan. De vermoorde onschuld.

Voor de Joden was zoiets zo vreselijk laag en haast belachelijk, dat ze hierin niet het optreden van God konden erkennen. Het was geen prachtig wonder, zoals er in hun heilige Schrift vaak beschreven staat. Aan iemands dood kon je zien hoe graag God die persoon zag. En Jezus stierf als een mislukte schooier. Dan zal God dat ook wel zo gevonden hebben.

Voor de heidenen, en zéker voor de Grieken die vanuit hun filosofische grootmeesters hoge eisen stelden aan een sterk opgebouwde redenering, is het absurd dat een godheid zich tot zo’n absurde situatie laat brengen: onschuldig gedood worden, dat spreekt zichzelf logisch gezien tegen. En dus vind je ook geen pure menselijke wijsheid in de verkondiging van de gekruisigde Christus. Je kan het met een paar simpele zinnen kapotredeneren. Het houdt geen stand tegen het menselijke intellect.

Maar, schrijft Paulus, hoezeer Joden ook wonderen verwachten, en niet-Joden wijsheid, om zich te laten overtuigen van de waarheid van de verkondiging van het evangelie: Gods wijsheid en kracht zijn, zelfs op hun laagste niveau, nog véél groter dan die van de mens.

Zelfs waar God op zijn zwakst is, wanneer zijn Zoon aan het kruis hangt te sterven, is Hij sterker dan de machtigste mens. En zelfs wanneer God het meest dwaas zou spreken, dan zou zijn wijsheid die van de meest wijze mens nog ver overtreffen. De dwaasheid van God is wijzer dan de mensen en de zwakheid van God is sterker dan de mensen.

Moeten wij, mensen, dan onze wijsheid en kracht overboord gooien? Ik geloof van niet. Ze zijn net zoals de hele schepping en ons hele leven een geschenk van God. Maar we mogen Gods Blijde Boodschap niet afmeten met onze zwakke kracht en onze dwaze wijsheden. Ook, en misschien wel uitgerekend op dat moment, moeten we beseffen dat we met al onze capaciteiten geen goden, maar mensen zijn. We moeten God niet afrekenen op onze menselijke maatstaven. Want dan raken we zijn spoor kwijt. Hij is immers ongrijpbaar voor ons verstand en voor onze handen. We kunnen God niet in onze binnenzak of onze handtas stoppen.

Als we dus naar het kruisbeeld kijken, laten we dat doen met de ogen van het geloof, die wijsheid en kracht niet geringschatten, maar ruimte laten voor wat God ons doorheen dat weerzinwekkende teken heeft laten zien: liefde tot het uiterste. Gehoorzaamheid aan de wet van de liefde tot de dood.

Als we de geboden, die we in de eerste lezing hoorden herhalen, blijmoedig op ons nemen als een manier om op Gods liefde te antwoorden, en als we de tempel van de Heer, deze plaats van samenkomst, maar ook en vooral ons lichaam als woning van de heilige Geest, eerbiedigen, dan maken we plaats in ons leven om ernstig en bewust te beleven wat we met Pasen zullen vieren.

Hoe veel ergernis een gekruisigde Christus ook veroorzaakt, bij gelovigen en niet-gelovigen, de leerlingen getuigden dat Hij op de derde dag bij hen was, dat Hij leeft. Daarom dragen we het teken van het kruis met ons mee, en tekenen we onszelf ermee, hopelijk zelfs elke dag. Want het kruis is niet langer enkel maar een gruwelijk foltertuig, maar ook een teken van hoop. De kruisdood van Jezus is een keerpunt in de geschiedenis van God en de mensen. Laten we er eer in stellen dat kruis ook in ons eigen leven een plaats te geven als baken van hoop.